وكيل پايه يك دادگستري كسي است كه در دادگاه هاي عالي قانون، از طرف دادستان صحبت مي كند و يا از موكل خود دفاع ميكند. وكيل پايه يك دادگستري كسي است كه به افراد مشاوره حقوقي مي دهد، اسناد و موارد قانوني را مطرح مي كند، و در شرايطي كه فردي بخواهد، در دادگاه به نمايندگي از او حضور پيدا مي كند.
وكلا از مردم در برابر رسوخ دولتي و خصوصي در حقوق شخصي و اموال دفاع مي كنند. دانش وكلا از قانون باعث مي شود تا از سوء استفاده هاي برخي از ندانستن قانون يا سوء استفاده از نقاط ضعف در قانون توسط عده اي ديگر جلوگيري شود. وكلايي كه از كانون وكلاي دادگستري پروانه اخذ ميكنند بدواً به صورت ۲ سال كارآموزي دوره اي را طي ميكنند و ميتوانند زير نظر وكيل سرپرست نسبت به دفاع از حقوق موكل اقدام كنند و پس از طي 2 سال و همچنين تأييد صلاحيت علمي و گزينشهاي مربوطه موفق به اخذ پروانه وكالت پايه يك شوند. لذا شهرونداني كه حق انتخاب وكيل را دارند بدواً بايد اطلاع كامل از پايه وكيل داشته باشند و بر حسب موضوع كه آيا كارآموز وكالت يا وكيل، پايه دوم يا اول باشد اقدام كنند.
توجه به پايه وكيل در ابتدا ميتواند يكي از مهمترين عوامل انتخاب وكيل باشد. در بعضي موارد اشخاصي كه نياز به وكيل دارند بدون تشخيص اين امر اقدام به انتخاب وكيل ميكنند و بعد از بروز مشكل متوجه ميشوند كه وكيل انتخابي آنها كارآموز پايه 2 بوده و در صلاحيت دفاع از حقوق وي نميتوانسته باشد. بنابراين شهروندان بايد با توجه به موضوع و مشكلات خود، براي انتخاب وكيل اصلح دقت نظر كافي را لحاظ كنند.
وكلاي پايه 2 فقط حق شركت در محاكم كيفري كه به جرمهاي تعزيري مستوجب حبس كمتراز ۱۰ سال و شلاق و جزاي نقدي و اقدامات تاميني منتج ميشود را دارند، و در محاكم حقوقي نيز چنانچه بازخواسته كمتر از۵۰۰ ميليون ريال باشد و يا خواسته غير مالي مگر در دعاوي مربوط به اختلافات در اصل نكاح، اصل طلاق، اثبات و نفي نسب باشد.
متن سوگند نامه وكيل هنگام اخذ پروانه پايه يك دادگستري
در اين موقع كه مي خواهم به شغل شريف وكالت نائل شوم، به خداوند قادر متعال قسم ياد مي كنم كه هميشه قوانين و نظامات را محترم شمرده، و جز عدالت و احقاق حق منظوري نداشته، و بر خلاف شرافت قضاوت و وكالت اقدام و اظهاري ننمايم. و نسبت به اشخاص و مقامات قضائي و اداري و همكاران و اصحاب دعوي و ساير اشخاص، رعايت احترام را نموده، و از اعمال نظريات سياسي و خصوصي و كينه توزي و انتقام جوئي احتراز نموده و در امور شخصي و كارهايي كه از طرف اشخاص انجام مي دهم. راستي و درستي را رويه خود قرار داده و مدافع از حق باشم. و شرافت من وثيقه اين قسم است كه ياد كرده و ذيل قسم نامه را امضاء مي نمايم.